Asbest
Asbest is op grote schaal in Nederland toegepast. Door zijn bijzondere eigenschappen is asbest verwerkt in tal van producten. Asbest bestaat uit zeer kleine vezels, die gevaarlijk zijn als deze vrij in de lucht komen en worden ingeademd, omdat ze dan kanker kunnen veroorzaken. Vooral tijdens het bewerken zijn de risico’s van asbest groot, omdat daarbij vaak veel vezels vrijkomen.
Daarom heeft de overheid het gebruik van nieuw asbest per 1 juli 1993 verboden. In veel woningen, gebouwen en objecten, zoals treinen, schepen, en industriële installaties, komen nog asbesthoudende producten voor.
Ook voor sloop en onderhoud van deze producten heeft de overheid regels opgesteld. Die gelden voor werkgevers en werknemers. Maar ook particulieren, boeren, gemeenten, transporteurs, huurders en verhuurders van gebouwen moeten zich aan bepaalde regels houden.
Wat is asbest?
Asbest is een verzamelnaam voor een aantal in de natuur voorkomende mineralen, die zijn opgebouwd uit fijne vezels. Asbest wordt gewonnen in open groeven. In het algemeen is asbest goed bestand tegen zuren, logen en hoge temperaturen.
Daarnaast is asbest zeer slijtvast, brandwerend, isolerend en vrij goedkoop. Daarom is asbest in zijn verschillende vormen op grote schaal toegepast. De meest toegepaste soorten zijn witte asbest (chrysotiel), blauwe asbest (crocidoliet) en bruine asbest (amosiet).
Waar is asbest gebruikt?
Vanwege zijn bijzondere eigenschappen is asbest gebruikt in tal van producten. Er zijn 3000 producten bekend die asbest bevatten. Asbesthoudende producten werden toegepast op plaatsen waar de eigenschappen van asbest optimaal konden worden benut. Dus bijvoorbeeld als afdichting in de procesindustrie, in remvoeringen en koppelingen, als wapening in asbestcementproducten en in brandwerende producten.
In een deel van de Nederlandse woningen en gebouwen is asbest in een bepaalde vorm aanwezig. In bijvoorbeeld bouwmaterialen, rioolleidingen kan asbest zijn verwerkt. En soms in oudere huishoudelijke apparaten die warmte ontwikkelen, zoals haardrogers en strijkijzers. In de agrarische sector is asbest veel toegepast, bijvoorbeeld in golfplaten als dakbedekking van stallen en schuren.
Waarom is asbest zo gevaarlijk?
Asbest heeft een vezelachtige structuur. Het bijzondere daaraan is dat de bundels van vezels makkelijk in de lengte kunnen splijten tot steeds dunnere, naaldvormige vezels, terwijl gelijk blijft. Deze microscopisch kleine vezels kunnen bij inademing tot diep in de longen doordringen. De vezels kunnen ongemerkt in de longen terechtkomen, omdat ze onzichtbaar en reukloos zijn.
Het gevaar van asbest schuilt dus in het inademen van de vezels. Het doordringen van asbestvezels in de longen kan ernstige ziekten veroorzaken, zoals asbestose (verstijving van het longweefsel) en longkanker. Mesothelioom, een zeldzame vorm van kanker van het long- of buikvlies is bijna altijd door asbest veroorzaakt. De door asbest veroorzaakte kanker is ongeneeslijk. Tussen het inademen van asbestvezels en het moment waarop de ziekten zich voor- doet kan overigens een jarenlange periode liggen.
Zijn alle soorten asbest kankerverwekkend?
Ja. Alle soorten asbest kunnen bij de mens kanker veroorzaken. Wel is het zo dat de verschillende soorten asbest verschillende soorten kanker kunnen veroorzaken. Voor het uiteindelijke risico is dit echter niet van wezenlijk belang.
